Sual: Mecellenin ikinci maddesindeki, (Bir işten maksat neyse, hüküm de ona göredir) ifadesine göre, dinimizde söz değil de, her zaman niyet mi geçerlidir?

CEVAP

Mecelledeki o madde, (Ameller, niyetlere göredir) hadis-i şerifinin hüküm halindeki ifadesidir. Dinimizde, niyetin geçerli olup sözün geçerli olmadığı yerler olduğu gibi, sadece sözün geçerli olup niyetin geçerli olmadığı yerler de vardır. Mesela, nikâhta, talakta, adakta, köle azadında, yeminde, alış verişte, hediyede ve günah işlemekte, niyet değil söylenilen söz geçerlidir. Birkaç örnek verelim:

1- Şakadan veya rol gereği, iki şahit yanında evlenen, gerçekten evlenmiş olur. Niyeti geçersizdir. Yahut bir erkek, şakayla veya eşini korkutmak niyetiyle, (Seni boşadım) dese, hanımı boş olur. İki hadis-i şerif meali:

(Şakadan da olsa nikâhlananın veya boşayanın, nikâhı da, boşaması da geçerli olur.) [Taberani]

(Üç şeyin şakası da, ciddisi gibi sahihtir. Nikâh, talak, talaktan vazgeçmek.) [Tirmizi]

2- Adak yaparken hiç niyet etmese de, söz arasında dilinden çıksa da, adağı geçerlidir; çünkü adakta şakadan veya rast gele söylemek, ciddi söylemek gibidir. Hatta (Bir gün oruç tutmak nezrim olsun) diyeceği yerde, (Bir ay) diye ağzından çıksa bir ay oruç tutması gerekir. Söz geçerli, niyet geçersizdir.

3- Kâfir kız, (Benimle günah işlersen Müslüman olurum) dese, (Ameller niyete göredir) diye, iyi niyetle günah işlemek caiz olmaz. O işteki iyi niyeti geçersiz, günahı geçerlidir.

4- Alış verişten sonra alıcı veya satıcı, (Ben şaka yapmıştım, bu alış verişten vazgeçtim) dese, söze itibar edilmez.

5- Alacağını borçlusuna hediye eden, (Şakadan söylemiştim) dese de hediyesinden vazgeçemez. Niyeti geçersiz, sözü geçerlidir.

Görüldüğü gibi, bazı durumlarda ağızdan çıkana bakılır, niyet geçersizdir. Mecellenin ikinci maddesi, burada bildirilen maddelere uygulanamaz.

Hatm-i tehlil

Sual: Hatm-i tehlilin, yani 70 bin kelime-i tevhidin, sadece ölülere mi faydası vardır?

CEVAP

Hatm-i tehlilin, ölü diri herkese faydası vardır. (Mekatib-i şerife)